Mad About The Men

Ταραραραραρα! (τυμπανοκρουσίες)

Ούτε ένας μήνας δεν έμεινε ώσπου να κατέβει το torrent του νέου κύκλου Mad Men.  Σας φιλεύω, λοιπόν, με ένα κειμενάκι (εντάξει, είναι κάπως μεγάλο) για την εξαιρετική (στιλιστικά, σεναριακά, υποκριτικά, φωτογραφικά και μπλα μπλα μπλα) σειρά του AMC που ξεκινά στα μέσα Ιουλίου.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό GK της Καθημερινής τον Φεβρουάριο του 2009, από τη Μυρόεσσα Μεταξά.

* Μad Men = Madison Avenue Men, παρατσούκλι –και λογοπαίγνιο- που οι τρελοί άνδρες/ διαφημιστές της Νέας Υόρκης δημιούργησαν για τους μεσουρανούντες εαυτούς τους στα τέλη της δεκαετίας του 50.

Σε μια glamorous Νέα Υόρκη τυλιγμένη σε δαχτυλίδια καπνού, κάπου νωρίς στα 60’s, στο Village και την σε χρώμα τσιχλόφουσκας suburbia παραδίδονται μαθήματα ιστορίας και στιλ.

Με χρονομηχανή την εικαστικά άψογη τηλεοπτική σειρά «Mad Men» ένα μεθυστικό ταξίδι, με προορισμό μισό αιώνα πριν, ξεκίνησε το 2007. Ο Matthew Weiner, δημιουργός και παραγωγός της, μετέτρεψε τον κόσμο της διαφήμισης στις αρχές των 60’s στο πιο έξυπνο τηλεοπτικό προϊόν των τελευταίων δύο σεζόν. Σέξι, στιλιζαρισμένο και ιδιαίτερα προκλητικό -παντοιοτρόπως- το πολυβραβευμένο σίριαλ παρακολουθεί τις ζωές των ανηλεών και ιδιαζόντως ανταγωνιστικών στελεχών της φανταστικής διαφημιστικής φίρμας Sterling Cooper της Madison Avenue. Έναν μικρόκοσμο όπου οι πωλήσεις μετατρέπονται σε τέχνη και ο αριβισμός προηγείται των συναισθημάτων. Πρωταγωνιστές οι γυρολόγοι πολυτελείας, άλλως γνωστοί και ως διαφημιστές. Ανάλογης φήμης, δόξας και αίγλης (και πλούτου) με τους ροκ σταρ του σήμερα, τους χρηματιστές των 90’s, τους χολιγουντιανούς αστέρες ανέκαθεν και στο διηνεκές. Σκηνικό η Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του 50 και τις αρχές των 60’s. Περιτύλιγμα τα αυστηρά κοστούμια, τα μονόκουμπα σακάκια, τα κολλαριστά πουκάμισα, οι στενές γραβάτες, τα αρχιτεκτονικά περίπλοκα γυναικεία εσώρουχα, τα μπλέιζερ, τα φουρό, τα κρινολίνα, οι ρεπούμπλικες, οι σκελετοί γυαλιών από ταρταρούγα και η άφθονη μπριγιαντίνη. Ατάκες πνευματώδεις, έξυπνες, «ενήλικες», συχνά τόσο αιχμηρές που κόβουν σαν μαχαίρι τον πηχτό αέρα των meeting rooms. Μαθήματα κοινωνιολογίας, πολιτικής και ιστορίας. Ένα σαφές σχόλιο στην ανθρώπινη φύση. Ένας εθισμός από τον οποίο δε μπορούμε (και δε θέλουμε) να ξεκολλήσουμε.

And so the story goes

Ο τελειομανής Mathew Weiner ήταν ήδη γνωστός από τους «Sopranos» του HBO, του διάσημου για τις επιτυχημένες σειρές του αμερικάνικου καναλιού. Εκείνη την πόρτα χτύπησε αρχικά. Η ιδέα του, όμως, πέρασε παγερά αδιάφορη στα μεγαλοστελέχη του τηλεοπτικού δικτύου που την απέρριψαν κλωτσώντας το αριστούργημα που τις δύο τελευταίες σεζόν σαρώνει τις Χρυσές Σφαίρες, τα Emmy και ένα σωρό ακόμα τηλεοπτικά βραβεία. Την ίδια αντιμετώπιση είχε και από τον κολοσσό Showtime. Το μικρότερο και εκτός παιχνιδιού μέχρι τότε AMC το βρήκε, ευτυχώς για όλους, μια καλή αφορμή για να κάνει το παρθενικό του μακροβούτι στις τηλεοπτικές σειρές. Μια σειρά με προϋπολογισμό 2,3 εκατομμύρια δολάρια ανά επεισόδιο -όταν για αντίστοιχες παραγωγές ξοδεύονται κατά μέσο όρο 2,8- είναι πράγματι προϊόν σε τιμή ευκαιρίας. Όμως το χαμηλό, σχετικά, κόστος δεν αφαιρεί ούτε απειροελάχιστο ψήγμα αρτιότητας. Αν ακόμα δεν έχετε περιπλανηθεί στα torrents αναζητώντας τις 26 ώρες στις οποίες εκτυλίσσεται μέχρι στιγμής η ιστορία, πιστέψτε μας, χάνετε. Ρετρό ατμόσφαιρα παρόμοια με εκείνη της ταινίας «Goodnight and Good Luck» του George Clooney, με background τις διαφημιστικές φίρμες της νεοϋορκέζικης Madison Avenue (αντί των τηλεοπτικών στούντιο όπου διαμειβόταν η ιστορία της ταινίας). Πιστότατη απεικόνιση της αμερικάνικης κοινωνίας –και, φυσικά, της αισθητικής- των 60’s. Τσιγάρα κολλημένα στα δάχτυλα και τα χείλη των πρωταγωνιστών, δωμάτια κρυμμένα μέσα στην άχλη του καπνού, άφθονες ποσότητες αλκοόλης, σεξισμός, μοιχεία, αριβισμός, παιχνίδια εξουσίας, ομοφοβία, αντισημιτισμός, φυλετικές διακρίσεις. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η σειρά θίγονται ευθαρσώς υπενθυμίζοντας πόσο έχει αλλάξει η κουλτούρα μας μέσα από τα φίλτρα του πολιτισμού και τα αλλεπάλληλα στρώματα ηθικής της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας. Μια ιστορία τοποθετημένη σε εκείνο το εντυπωσιακά αισιόδοξο και πολλά υποσχόμενο χρονικό σημείο ανάκαμψης της Αμερικής, μετά το Κραχ, τον ψυχρό πόλεμο και τον Μακαρθισμό και λίγο πριν την πολιτιστική και οικονομική ανώθηση των 60’s. Την εποχή που οι αλαζονικοί, αυτάρεσκοι, (M)Ad Men ήταν οι σούπερσταρ της εποχής, είχαν όλη τη δύναμη στα χέρια τους και ο κόσμος βρισκόταν στα πόδια τους αλλά ταυτόχρονα και στο χείλος της αλλαγής. Το Αμερικάνικο Όνειρο στην καλύτερη στιγμή του.

This is a man’s world

Δεν φταίει το θολωμένο από το αλκοόλ μυαλό τους που νιώθουν πως μπορούν (και θα) κατακτήσουν τον κόσμο. Είναι η διάχυτη αισιοδοξία πως ο κόσμος τους ανήκει, που κάνει τους (λευκούς) άνδρες εκείνη την εποχή να συμπεριφέρονται με πρωτοφανή σκληρότητα -και χωρίς συνέπειες. Η πολιτική ορθότητα παραμένει έννοια άγνωστη ακόμα. Οι γυναίκες με τα μυτερά σουτιέν, τα φουρό, την καλοχτενισμένη κώμη και τις ευπειθείς προσωπικότητες δεν είναι παρά τα φινετσάτα αξεσουάρ τους. Ψυχαγωγική παρέα με σεξουαλικές προεκτάσεις οι μεν ελεύθερες και ελευθεριότερων ηθών, μπιμπελό στα καλοβαλμένα λευκά σπίτια των προαστίων οι σύζυγοι, γραμματείς και υποτακτικές οι εργαζόμενες νεαρές. Τώρα μόλις ξεμυτίζουν από τις κουζίνες τους διεκδικώντας το κομμάτι που τους αναλογεί στο 100% ανδρικό, μέχρι τούδε, σύμπαν. Λίγο πριν την καταδίκη τους, την πολιτικώς ορθή μετάλλαξή τους, ο δημιουργός της σειράς βρίσκει απολαυστική την απεικόνιση μιας ανδρικής πραγματικότητας ολότελα διαφορετικής από τη σημερινή. Χαρακτηρίζει «πορνογραφική» την ασυδοσία με την οποία καπνίζουν και πίνουν διαρκώς όλοι, ακόμα και οι έγκυες γυναίκες. Τονίζει στο έπακρο, με διαστροφική χαρά, όλα εκείνα που πια ανήκουν μονάχα στη λήθη του παρελθόντος. Υπενθυμίζει πώς κάποτε δόθηκαν αγώνες για να επιτευχθούν όλα όσα σήμερα θεωρούνται αυτονόητα. Ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανομία της σεξουαλικής παρενόχλησης ή των φυλετικών διακρίσεων δεν υπήρχαν by default στη δυτική κοινωνία.

Mad Men VS Ad Men

Οι αντιδράσεις δεν ήταν μόνο θετικές απέναντι στην απεικόνιση της εποχής στη σειρά που το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI) επέλεξε ως μία από τις 10 καλύτερες για το 2007 και οι τηλεκριτικοί ασπάστηκαν ως ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα των τηλεοπτικών στούντιο. Ο θρυλικός George Lois, art director και συνιδρυτής της διαβόητης Papert Koening Lois τη δεκαετία του 60 -που τα εξώφυλλά του για το Esquire έχουν φιγουράρει στους τοίχους του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης- τρελαίνεται όταν ακούει για τους Τρελούς Άνδρες. Σε πρόσφατο τεύχος του New York Times Magazine λέει «Όταν σκέφτεται κανείς τα 60’s, έχει στο μυαλό του ανθρώπους σαν και εμένα που άλλαξαν την διαφήμιση και το design. Η δημιουργική επανάσταση ήταν αυτό που χαρακτήριζε την εποχή. Αυτή η εκπομπή δίνει την εντύπωση πως ο κόσμος της διαφήμισης περιστρεφόταν γύρω από ένα Martini και επαγγελματικά γεύματα. Στην πραγματικότητα …δουλεύαμε αμέτρητες ώρες. Δεν κοιμόμασταν με τις γραμματείς μας. Η ελληνική καταγωγή μου δε με εμπόδισε να πετύχω, ούτε εμένα, ούτε και μερικούς από τους σημαντικότερους συνεργάτες μου που ήταν Ιταλοί, Έλληνες και Εβραίοι». Ο William Bernbach, ένας από τους σημαντικότερους διαφημιστές και δημιουργός μερικών από τις διασημότερες καμπάνιες της εποχής για τον σκαραβαίο της Wolksvagen που συχνά γίνονται αντικείμενο θαυμασμού των πρωταγωνιστών της σειράς ήταν Εβραίος. Ο γιος του, έφηβος τότε, και πρόεδρος της διαφημιστικής φίρμας που ίδρυσε στα 60’s ο πατέρας του δεν τον θυμάται να διασκεδάζει, να πίνει ασταμάτητα, να περιφέρεται με στάρλετ γύρω του και να επινοεί τα μότο του καθισμένος σε έναν καναπέ, σε κάποιο μεγαλοπρεπές γραφείο. Ο Allen Rosenshine επικεφαλής της BBDO θεωρεί τη σειρά αποκύημα της φαντασίας. «Αν τολμούσε να μιλήσει κανείς στις γυναίκες όπως αυτοί οι ανόητοι θα είχε απολυθεί αμέσως» υποστηρίζει. Οι μνήμες του Jerry Della Femina που δούλευε την περίοδο εκείνη σαν copywriter και αργότερα ίδρυσε τη δική του φίρμα, από την άλλη, ταυτίζονται απόλυτα με τις εικόνες στο γυαλί. «Αντικατοπτρίζει με ακρίβεια το κλίμα της εποχής. Το κάπνισμα, οι προκαταλήψεις, η μισαλλοδοξία». Και ο Robert Levinson, επικεφαλής κάποτε της BBDO και σύμβουλος της σειράς συμφωνεί απόλυτα μαζί του.

Style Icon

Αν το Sex & The City κατάφερε να παρασύρει το γυναικείο πληθυσμό όχι μόνο σε trivia προβληματισμούς περί σχέσεων και άλλων δαιμονίων αλλά και στο πάθος του διάσημου κουαρτέτου με τη μόδα- με τη βοήθεια και την υπογραφή της Patricia Field– οι Mad Men εξύψωσαν τη μανία σε εμμονή. Το παράξενο και αξιοσημείωτο είναι πως αυτή τη φορά «θύμα» είναι το ισχυρό και όχι το ασθενές φύλο -παρότι τα γυναικεία ρούχα της σειράς είναι εξίσου εντυπωσιακά, ιδιαίτερα και καλόγουστα. Οι άνδρες ανά τον κόσμο υποκλίθηκαν στο στιλ των 60’s και το υιοθέτησαν χωρίς δεύτερη σκέψη μετατρέποντας και πάλι τον κόσμο μας σε γοητευτικά ρετρό και διεγερτικά glamorous. Ο Michael Kors παρουσίασε μια συλλογή απόλυτα πιστή στο στιλ της εποχής. Με κάθε κοστούμι, μάλιστα, bonus το box set της σειράς. Η Prada και ο Peter Som έντυσαν τα μοντέλα τους με την απόλυτη αμερικάνικη elegance της απαστράπτουσας δεκαετίας του 60. Τα αμερικάνικα πολυκαταστήματα Bloomingdale’s διαθέτουν corner shop «Mad Men» με ρούχα εμπνευσμένα από τα κοστούμια των τρελών ανδρών. Η Katherine Jane Bryant, ενδυματολόγος της σειράς (βραβευμένη με Emmy για τα κοστούμια της σειράς «Deadwood») είναι ένα από τα πιο hot ονόματα της μόδας στον πλανήτη αυτή τη στιγμή εξ αιτίας της τόσο επιτυχημένης της αναπαράστασης εκείνης της περιόδου. Μιας περιόδου που ποτέ δεν ήταν τόσο επίκαιρη στιλιστικά στην Αμερική –και συνεπαγωγικά σε όλον τον πλανήτη- από ό,τι σήμερα, με τον Obama να υιοθετεί το στιλ του JFK και την πρώτη κυρία της Γαλλίας, Carla Bruni, να στέφεται η Jackie O. των 00’s. Η αισθητική των Mad Men (και των γυναικών τους) είναι άψογη. Η απόλυτη προσήλωση των συντελεστών στις λεπτομέρειες φετιχιστική. Το αποτέλεσμα σαγηνευτικό. Η ταύτιση δεν αρχίζει και τελειώνει στη μόδα. Ρολόγια του Nelson και καρέκλες του Eames, μελί ξύλο και γυάλινα γραφεία, ωδή στον μοντερνισμό των 60’s στην εσωτερική διακόσμηση. Εκτός από τη θεαματική άνοδο των κοστουμιών, των κοκάλινων σκελετών οράσεως, των μπλέιζερ και των στενών γραβατών η επιρροή υφίσταται σε πολλούς ακόμα τομείς. Περισσότεροι από ποτέ έψαξαν στο google πληροφορίες για τον ζωγράφο Rothko όταν ένας πίνακάς του συζητήθηκε σε κάποιο επεισόδιο της σειράς. Η ποιητική συλλογή «Meditations in an Emergency» σκαρφάλωσε από το νούμερο 15.000 στην 150^η θέση στα bestsellers του Amazon όταν αναφέρθηκε και τα αντίτυπα εξαντλήθηκαν. «Η ψυχανάλυση είναι φέτος στη μόδα όπως πέρυσι ήταν οι ροζ κουζίνες» λέει ένας από τους πρωταγωνιστές της σειράς. Δε μένει παρά να δούμε τι έπεται να υιοθετήσουμε εξαιτίας αυτών των λατρεμένων Τρελών Ανδρών.

Mad Info

– Εδώ, στο επίσημο site της σειράς, μπορείτε να βρείτε εξαιρετικές πληροφορίες για τη δεκαετία του 60 και τα γεγονότα της.

– Η υποβλητική μουσική των credits είναι απόσπασμα από το κομμάτι «A Beautiful Mine» του δημοφιλούς αμερικάνου DJ και παραγωγού RJD2

– Το animation των τίτλων έχουν σχεδιάσει οι Imaginary Forces και έχουν κερδίσει το βραβείο Emmy το 2008.

– Αν βρεθείτε στη NY και θέλετε να ζήσετε στιγμές Mad Men σημειώστε Μέρη όπου έχουν γυριστεί ορισμένες σκηνές: PJ Clarke’s (915 Third Ave) Sardi’s (234 W.44th Str), Roosevelt Hotel (45 E. 45th St), The Pierre (2 E. 61st St).

– Τα τσιγάρα που αρειμανίως καπνίζουν οι πρωταγωνιστές είναι φυτικά, χωρίς νικοτίνη και καπνά.